“ภูทอกแหล่งพระธรรม ค่าล้ำยางพารา งามตาแก่งอาฮง บึงโขงหลงเพลินใจ น้ำตกใสเจ็ดสี ประเพณีแข่งเรือ” เมื่อพูดถึงจังหวัด ‘บึงกาฬ’ ทุกคนจะสงสัยว่ามันคือจังหวัดไหนกันนะ ถ้าบอกว่าเป็นจังหวัดที่ 77 ของประเทศไทย อยู่เหนือสุดในดินแดนภาคอีสานทุกคนจะร้องอ๋อทันที
จังหวัดบึงกาฬ แต่เดิมเป็น อำเภอบึงกาฬ และเป็นตำบลหนึ่งในเขตการปกครองของอำเภอชัยบุรี จังหวัดนครพนม ต่อมาได้มีการโอนการปกครองอำเภอชัยบุรีมาขึ้นกับจังหวัดหนองคาย ปี 2475 มีข้าราชการท่านหนึ่งมาตรวจราชการได้พบว่ามีหนองน้ำใหญ่แห่งหนึ่งชื่อ ‘บึงกาญจน์’ จึงเปลี่ยนชื่อเป็น ‘อำเภอบึงกาญจน์’ ตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา ต่อมาในปี 2477 ได้เปลี่ยนเป็น ‘อำเภอบึงกาฬ’ เพื่อความสะดวกและเข้าใจง่ายมากยิ่งขึ้น
มีการร้องขอจัดตั้งจังหวัดบึงกาฬครั้งแรกในปี 2537 แต่ไม่ผ่านกระบวนการพิจารณาในขณะนั้น ต่อมาได้นำเข้าสู่การพิจารณาอีกครั้ง โดยผ่านมติเห็นชอบของคณะรัฐมนตรี ในวันที่ 3 สิงหาคม 2554 ในที่สุด พระราชบัญญัติตั้งจังหวัดบึงกาฬ ก็มีผลบังคับในวันที่ 23 มีนาคม 2554 โดยเป็นจังหวัดที่ 77 ของประเทศไทย ซึ่งแยกพื้นที่ออกจากจังหวัดหนองคาย ประกอบด้วย 8 อำเภอ ได้แก่ อำเภอบึงกาฬ อำเภอเซกา อำเภอโซ่พิสัย อำเภอบุ่งคล้า อำเภอบึงโขงหลง อำเภอปากคาด อำเภอพรเจริญ และอำเภอศรีวิไล มีผู้ว่าราชการจังหวัดคนแรกชื่อ นายสมพงษ์ อรุณโรจน์ปัญญา
ปัจจุบันบึงกาฬเป็นจังหวัดท่องเที่ยวที่สำคัญของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ มีสถานที่ท่องเที่ยวหลากหลายรูปแบบไม่ว่าจะเป็นแหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติ รวมถึงแหล่งท่องเที่ยวทางวัฒนธรรมที่สะท้อนถึงความเชื่อ ประเพณี วิถีความเป็นอยู่ของชาวอีสานเป็นอย่างดี สถานที่ท่องเที่ยวยอดฮิตของที่นี่ เช่น บึงโขงโหลง น้ำตกภูพระ หินสามวาฬ วัดภูทอก ฯลฯ
