คนเยอรมันเรียกตัวเองว่า Deutschland
คนอังกฤษเรียกว่า Germany
คนฝรั่งเศสเรียกว่า Allemagne
คนโปแลนด์เรียกว่า Niemcy
คนฟินแลนด์เรียก Saksa
เดี๋ยวๆ ทำไมประเทศเดียวกัน มันถึงมีชื่อเรียกได้มากมายหลายแบบขนาดนี้ล่ะนั่น แถมแต่ละชื่อมันไม่ได้มีความใกล้เคียงกันเลยแม้แต่นิดเดียว
โดยปกติแล้วชื่อประเทศต่างๆ มักจะเรียกชื่อโดยอ้างอิงจากคำที่เจ้าของภาษาเรียกตัวเอง อาจมีเพี้ยนไปบ้างตามการออกเสียงแต่ละภาษา แต่ก็ถือว่าเป็นรากศัพท์เดียวกัน
ยกตัวอย่างเช่นชื่อประเทศสเปน ในภาษาสเปนเรียกตัวเองว่า España, ภาษาฝรั่งเศสเรียก Espagne, ภาษาอังกฤษเรียก Spain, ภาษาเยอรมันเรียก Spanien, ภาษาจีนเรียก 西班牙 (Xībānyá)
ต่อให้เรียกต่างกันยังไง โครงสร้างเสียงหลักๆ ยังสามารถบอกได้ว่ามันมาจากรากศัพท์เดียวกันนะ
กลับกัน หันมาดูชื่อประเทศเยอรมนีในแต่ละภาษาอีกรอบ Deutschland, Germany, Allemagne, Niemcy, Saksa ดูแต่ละชื่อก็บอกได้เลยว่า มันไม่น่าจะใช่ญาติกันเลยแม้แต่น้อย เหมือนต่างคนต่างเรียกมากกว่า คนเยอรมันคงนึกน้อยใจแน่ๆ ชื่อประเทศตัวเองแท้ๆ แต่ชาวโลกแทบจะไม่เรียกตามที่เจ้าของภาษาเรียกกันเลย
ที่ประเทศเยอรมนีมีชื่อเรียกหลากหลายขนาดนี้ เพราะมีที่มาถึง 5 รากศัพท์กันเลยทีเดียว อันเนื่องมาจากภูมิหลังทางประวัติศาสตร์ รวมถึงมุมมองของชนชาติอื่นต่อประเทศนี้ด้วย เราไปดูกันเลยดีกว่าว่าแต่ละรากศัพท์หมายถึงอะไร และภาษาไหนใช้กันบ้าง
รากศัพท์ Diutisc
เป็นรากศัพท์จากภาษาเยอรมันเก่า (Old High German) แปลว่า “ของประชาชน, ของประเทศชาติ”
เป็นคำที่คนเยอรมันใช้เรียกตัวเองว่า Deutsch (ด๊อยช์) และเติม land เพื่อบอกดินแดนของตัวเองคือ Deutschland (ด๊อยช์ลันด์) เมื่อรวมความหมายจึงแปลว่าแผ่นดินของประชาชน, แผ่นดินของเรา
ภาษาที่เรียกประเทศเยอรมนีโดยใช้รากศัพท์ Diutisc พบเฉพาะในกลุ่ม Germanic คือประเทศในยุโรปทางเหนือ (ยกเว้นภาษาอังกฤษ) เช่น
ภาษาเยอรมัน: Deutschland
ภาษาดัตช์: Duitsland
ภาษาเดนมาร์ก, นอร์เวย์, สวีเดน: Tyskland
ขณะที่ภาษาอีกกลุ่มที่เรียกด้วยชื่อนี้ จะเป็นภาษาในเอเชียตะวันออกคือ
ภาษาจีน: 德国 (Déguó)
ภาษาญี่ปุ่น:ドイツ (Doitsu)
ภาษาเกาหลี: 독일 (Dogil)
ภาษาเวียดนาม: Đức
ในรากศัพท์นี้เอง ก็เป็นที่มาของอีกชื่อประชาชนอีกชาติหนึ่งคือ Dutch ของประเทศเนเธอร์แลนด์ อย่างไรก็ตามชื่อนี้ใช้เฉพาะในภาษาอังกฤษเท่านั้น ขณะที่คนดัตช์เองจะเรียกตัวเองว่า Nederlands
รากศัพท์ Germania
คำนี้เป็นรากจากภาษาละติน ซึ่งเป็นภาษาที่ใช้ในจักรวรรดิโรมันอันยิ่งใหญ่ในยุคโบราณ (45 ปีก่อนคริสตกาล – ค.ศ. 476) ดูจากภาษาต้นกำเนิดก็บอกได้ว่าเป็นชื่อที่คนต่างถิ่นเรียก โดย Germania ก็เป็นคำที่ชาวโรมันใช้เรียกชนชาติที่อาศัยบริเวณตอนเหนือขายชายแดนจักรวรรดิ ก็คือแถวๆ ประเทศเยอรมนีและเนเธอร์แลนด์ในปัจจุบัน
เนื่องจากจักรวรรดิโรมันเคยเป็นมหาอำนาจและมีอิทธิพลต่อยุโรปอย่างมหาศาล ทำให้มรดกต่างๆ ของโรมัน และภาษาละตินก็ยังสืบทอดต่อมาในฐานะภาษาทางศาสนาและวิชาการ ทำให้พบการเรียกชื่อจาก Germaniaในหลายภาษาเช่น
ภาษาอังกฤษ: Germany
ภาษาอิตาลี, ละติน: Germania
ภาษารัสเซีย: Германия (Germaniya)
ภาษากรีก: Γερμανία (Germanía)
ภาษาไอริช: Gearmáin
และเมื่อภาษาอังกฤษได้กลายเป็นภาษากลางของโลก ทำให้ชื่อ Germany ถูกใช้ในภาษาอื่นๆ นอกยุโรปด้วยเช่น
ภาษาไทย: เยอรมนี
ภาษามาเลย์, อินโดนีเซีย: Jerman
ภาษาฮินดี: जर्मनी (jarmanī)
Alamanni
เป็นคำใช้เรียกชนชาติ Alamanni ที่อาศัยบริเวณเยอรมนีตอนใต้, สวิสเซอร์แลนด์ตอนเหนือ และแคว้น Alsace ของฝรั่งเศสในปัจจุบัน
ชนชาตินี้ถือเป็นชาว Germanic เผ่าหนึ่ง ปรากฏชื่อครั้งแรกในศตวรรษที่ 3 หรือช่วงท้ายๆ ของจักรวรรดิโรมันแล้ว หลังโรมันล่มในปี 476 ชนชาตินี้ก็ตกอยู่ใต้การปกครองของอาณาจักรแฟรงก์ (Francia) ที่อนาคตจะกลายเป็นประเทศฝรั่งเศส (France) และจึงเป็นสาเหตุที่ภาษาฝรั่งเศสเรียกประเทศเยอรมนีว่า Allemagne
ภาษาที่มีรากจากคำนี้เช่น
ภาษาฝรั่งเศส: Allemagne
ภาษาสเปน: Alemania
ภาษาโปรตุเกส: Alemanha
ภาษาตุรกี: Almanya
ภาษาอาหรับ: ألمانيا (‘Almānyā)
ภาษาเปอร์เซีย: آلمان (‘ālmān)
รากศัพท์ Nemets
คำนี้เป็นรากศัพท์ของประเทศเยอรมนีในภาษากลุ่ม Slavic ที่พูดในยุโรปตะวันออก มีความหมายว่า “พูดไม่ได้, พูดไม่รู้เรื่อง” เพราะชาวสลาฟพูดภาษากลุ่ม Slavic ซึ่งคนละกลุ่มกับ Germanic ของภาษาเยอรมัน เรียกว่าคุยกันให้ตายก็สื่อสารกันไม่เข้าใจแน่นอน
เดิมทีคำนี้ใช้เรียกคนต่างชาติโดยทั่วไปที่พูดกันคนละภาษา แต่เพราะชาวเยอรมันเป็นชนชาติใหญ่ที่มีดินแดนใกล้กับชาวสลาฟมากที่สุด และพูดภาษาที่ต่างจากชาวสลาฟโดยสิ้นเชิง ทำให้คำนี้ในปัจจุบันถูกใช้เรียกเจาะจงที่ประเทศเยอรมนีโดยเฉพาะ
ภาษาที่เรียกด้วยชื่อนี้พบในภาษากลุ่ม Slavic ที่พูดในยุโรปตะวันออกทั้งหลาย เช่น
ภาษาโปแลนด์: Niemcy
ภาษาเช็ก: Německo
ภาษาเซอร์เบีย: Nemačka
ภาษาโครเอเชีย: Njemačka
ภาษายูเครน: Німеччина (Nimecchyna)
รากศัพท์ Saxon
จากชื่อของชาว Saxon (Sachsen) ที่อาศัยอยู่ทางตอนเหนือของเยอรมนีในยุคโรมันถึงยุคกลาง และยังเป็นชนเผ่าที่เข้ามาปกครองหมู่เกาะอังกฤษในภายหลังด้วย ภาษาที่เรียกด้วยชื่อนี้มีค่อนข้างน้อย มักจะใช้ในประเทศแถบบอลติก เช่น
ภาษาฟินแลนด์: Saksa
ภาษาเอสโตเนีย: Saksamaa
โดยปกติแล้วหลายภาษาจะเรียกชื่อประเทศเยอรมนี กับคนเยอรมันด้วยชื่อที่เหมือนกัน อาจเติม suffix เพื่อแบ่งหน้าที่การใช้ที่ต่างกัน อย่างไรก็ตามก็มีบางภาษาที่เรียกชื่อประเทศเยอรมนี กับคนเยอรมันจากรากศัพท์ที่ต่างกันก็ได้ คือ
ภาษาอิตาลี: เรียกประเทศว่า Germania แต่เรียกชนชาติว่า tedesco (รากศัพท์เดียวกับ Deutsch)
ภาษารัสเซีย: เรียกประเทศว่า Германия (Germaniya) แต่เรียกชนชาติว่า немец (nemets)
จะเห็นได้ว่าชื่อประเทศเยอรมันในภาษาต่างๆ ที่หลากหลาย เป็นเพราะว่าภาษาดังกล่าวไม่ได้เรียกตามที่คนเยอรมันเรียกตัวเองว่า Deutschland แต่เรียกจากชื่อชนชาติที่อาศัยอยู่ในบริเวณนั้นแทน เช่นชาว Germanic, Alamanni, Saxon หรือภาษาฝั่งสลาฟยิ่งไปกันใหญ่ เพราะเรียกคนเยอรมันว่า “คนพูดไม่รู้เรื่อง”
ทำให้เยอรมนีเป็นอีกหนึ่งประเทศที่มีความหลากหลาย (และน่าปวดหัว) ด้านการเรียกชื่อ ดังนั้นคนที่จะเรียนภาษาต่างๆ ก็ต้องมาแยกการใช้งานตามแต่ละภาษาจากคนละรากศัพท์โดยสิ้นเชิงว่า ภาษาอังกฤษเรียก Germany, ฝรั่งเศสเรียก Allemagne, ภาษาโปแลนด์เรียก Niemcy, ภาษาจีนเรียก 德国 (Déguó) และภาษาเยอรมันเรียกตัวเองว่า Deutschland
อ้างอิง
https://jakubmarian.com/names-of-germany-in-european-languages/
https://www.britannica.com/topic/Germanic-peoples
https://www.worldhistory.org/alemanni/
https://historyofyesterday.com/why-germany-has-so-many-names-5e8457d2f769
https://en.wiktionary.org/
